Studi Kritis Konsep Sanad Kitab Nahj Al-Balaghah sebagai Upaya Membangun Budaya Tabayyun dalam Keilmuan Islam

Agus Hasan Bashori, Ulil Amri Syafri

Abstract


abayyun or tatsabbut or tahaqquq (verification) and taakkud (confirmation) of the news are important in order to prevent doing something wrong, injustice and regret. While in science and religion, tatsabbut is more important because the consequences could be dangerous. Therefore, Muslims as ummatan wasatan have been given by God the privilege to be the people whose religion and science have sanad. At the time of the salaf, tatsabbut with sanad was common through talaqqi and historical verification. In order to revive the culture of this tatsabbut, it needs a critical study on the sanad concept in a famous and wide spread of Nahj al-Balaghah book. The research questions are, how is the concept of sanad in the book Nahj al-Balagha? Does Nahj al-Balagha contain the belief of tasyayyu ‘Ghali (Rafidhah) and bara’ah (seperating themselves) from the prophet’s companions? This research used qualitative method, through a literature review and a descriptive documentary analysis. The finding shows that the book Nahj al-Balagha doesn not have sanad and its concept. Furthermore its content rejects and hates the companions of the Prophet and his wives.


Tabayyun atau tatsabbut atau tahaqquq (verifikasi) dan taakkud (konfirmasi) dalam berita adalah penting agar kita tidak berbuat salah, zhalim dan menyesal. Sedangkan di dalam ilmu dan agama maka tatsabbut itu lebih penting lagi sebab akibatnya bisa lebih fatal. Oleh karena itu umat Islam yang dijadikan oleh Allah sebagai ummatan wasatan diberi keistimewaan sebagai umat yang agama dan ilmunya ber-sanad. Di jaman salaf, tatsabbut dengan sanad sudah membudaya dalam talaqqi dan riwayat. Maka untuk menghidupkan kembali budaya tastabbut ini peneliti memandang perlu melakukan studi kritis terhadap konsep sanad yang ada dalam kitab Nahj al-Balaghah  yang kesohor dan tersebar luas itu. Maka rumusan masalahnya adalah bagaimana konsep sanad dalam kitab Nahj al-Balaghah? Apakah Nahj Balaghah berisi akidah tasyayyu’ ghali (Rafidhah) dan bara’ah (berlepas diri) dari para sahabat Nabi? Penelitian ini menggunakan metode kualitatif, melalui kajian literatur atau kepustakaan dan analisis dokumen secara deskriptif. Hasilnya, kita mendapatkan bahwa kitab Nahj alBalaghah tidak memiliki sanad dan tidak memiliki konsep sanad, dan isinya menolak dan membenci para sahabat Nabi, dan istri-istrinya.

Keywords


concept; culture; sanad

Full Text:

EN IN

References


Abu Hayyan, M. b. Y. (2010). Ma huwa takhrij atsar kunu li al-‘ilmi ruʾat. Retrieved from http://www.ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?t=249510

Abu Hayyan, M. b. Y. bin ʿAlī. (n.d.). Al-Kifāyah fī ʿIlm al-Riwāyah (Tahqīq al-Surāqī & al-Madanī). Madinah: Maktabah al‑Ilmiyyah.

Abu Muhammad, M. b. Abī Ṭālib Hammūsī. (1429 H/2008 M). Al-Hidāyah ilā Bulūgh al-Nihāyah fī ʿIlm Maʿānī al-Qurʾān wa Tafsīrihi wa Aḥkāmihi. United Arab Emirates: Majmūʿah Buḥūth al-Kitāb wa as-Sunnah, Kulliyyah ʿUṣūl al-Dīn, Jāmiʿah asy-Shāriqah.

Al-Baqāʾī, B. ad-Dīn. (1415 H/1995 M). Naẓm ad-Durūr fī Tanāsub al-Āyāt wa as-Suwar. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyyah.

Al-Bukhārī, M. b. Ismāʿīl. (n.d.). Al-Jāmiʿ aṣ-Ṣaḥīḥ (Shāḥīḥ al-Bukhārī). Beirut: Dār Ṭūq an‑Najāḥ.

Al-Fīrūzabādī, A. b. Yaʿqūb. (1426 H/2005 M). Al-Qāmūs al-Muḥīṭ. Beirut: Muʾassasah ar-Risālah.

Al-Khaṭābī, H. b. I. (1976). Ijāz al-Qur’ān. Cairo: Dār al-Maʾārif.

Al-Khaṭīb, M. ʿA. (1399 H/1979 M). Lamahāt min as-Saqāfah al-Islāmiyyah. Beirut: Muʾassasah ar-Risālah.

Al-Munjid, Ṣ. (2004). Mawqīʿ Imām al-Masjid. Retrieved from https://www.alimam.ws/ref/733

Al-Qāḍī ʿIyāḍ. (1409 H/1988 M). Ash-Shifāʾ bi Taʿrīf Ḥuqūq al-Muṣṭafā. Beirut: Dār al-Fikr.

Al-Qur’ān al-Karīm. (n.d.). Al-Madīnah al-Munawwarah: Majma‘ al-Malik Fahd.

Al-Qurṭubī, M. b. A. (1384 H/1964 M). Al-Jāmiʿ li Aḥkām al-Qur’ān. Cairo: Dār al-Kutub al-Miṣriyyah.

Al-ʿAsqalānī, A. b. Ḥajar. (1379 H). Fatḥ al-Bārī Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Beirut: Dār al‑Maʿrifah.

Al-Ḥaddād, ‘A. al‑Ḥāfiẓ. (1482 H). Shawāhid al-Iʿjāz fī Taṣḥīḥ al‑Maṣār. Majallat al-Iʿjāz al-ʿIlmī, 49.

Al-Ḥalabī, A. b. Ismāʿīl. (1427 H). As-Sīrah al-Ḥalabiyyah: Insān al-ʿUyūn fī Sīrah al-Amīn al-Maʾmūn (2nd ed.). Beirut: Dār al‑Kutub al-ʿIlmiyyah.

Ar-Rāzī, M. b. ʿUmar. (1430 H). Mafātīḥ al-Ghayb. Beirut: Dār Iḥyāʾ al-Turāth al-ʿArabī.

As-Sa‘dī, ʿA. R. b. Nāṣir. (1420 H). Taysīr al-Karīm ar-Raḥmān fī Tafsīr Kalam al-Mannān (‘A. R. M. Allawīḥq, Ed.). Beirut: Muʾassasah ar-Risālah.

As-Suyūṭī, J. al-Dīn. (1394 H/1974 M). Al-Itqān fī ʿUlūm al-Qurʾān. Cairo: Al-Hayʾah al-Miṣriyyah al-ʿĀmmah lil-Kitāb.

Asy-Syarawī, M. M. (1398 H/1978 M). Muʿjizāt al-Qur’ān. Cairo: al-Mukhtār al-Islāmī.

At-Tirmidhī, M. b. ʿĪsā. (1395 H/1975 M). Sunan at-Tirmidhī. Cairo: Maktabah wa Maṭba‘ah Muṣṭafā al-Ḥalabī.

At-Tabarānī, S. b. A. (n.d.). Al-Mu‘jam al-Awsat (T. A. A. al-Husayni, Ed.). Cairo: Dār al-Haramayn.

Az-Zarqānī, M. ʿA. al-ʿAẓīm. (n.d.). Manāhil al-ʿIrfān fī ʿUlūm al-Qur’ān. Cairo: ‘Īsā al-Bābī al-Ḥalabī.

Daraz, M. ʿA. Allāh. (1436 H/2005 M). An-Nabāʾ al-ʿAẓīm. Damascus: Dār al-Qalam.

Ḥasan al-Bannā’, A. R. M. (1423 H/2002 M). Naẓharāt fī Kitāb Allāh. Cairo: Dār at-Tawzīʿ wa an-Nashr al-Islāmīyyah.

Ibn ‘Ajībah, A. b. al-‘Abbās. (1419 H). Al‑Baḥr al‑Madīd fī Tafsīr al-Qur’ān al-Majīd (A. ‘A. al-Qurashī Raṣlān, Ed.). Cairo: Duktur Ḥasan ‘Abbās Zākī.

Ibn Abī Shaybah, A. b. Muḥammad. (1409 H). Al-Musannaf fī al-Ḥadīth wa al-Athār (K. Y. al-Ḥuṭ, Ed.). Riyadh: Maktabah ar-Rusyd.

Ibn Khaldūn, ‘A. R. b. Muḥammad. (1408 H/1988 M). Tārīkh Ibn Khaldūn (2nd ed., K. Shahādah, Ed.). Beirut: Dār al-Fikr.

Ibn Manẓūr, A. b. al‑Fāḍl Jamāl al-Dīn. (1414 H). Lisān al-‘Arab. Beirut: Dār Ṣādir.

Muslim, I. b. al-Ḥajjāj. (2000). Al-Musnad aṣ-Ṣaḥīḥ al-Mukhtaṣar (2nd ed.). Riyadh: Dār as-Salām.

Mustafā, M. (1426 H/2005 M). Mabāḥith fī ʿUlūm al-Qur’ān. Damascus: Dār al-Qalam.

Qutb, Sayyid. (1412 H). Fī Ẓilāl al-Qur’ān (17th ed.). Beirut & Cairo: Dār ash-Shurūq.




DOI: https://doi.org/10.18860/el.v18i2.3658

Editorial Office: Universitas Islam Negeri Maulana Malik Ibrahim Malang
Jalan Gajayana No.50, Malang, Indonesia 65144
This work is licensed under a CC-BY-NC-SA.
ISSN: 1858-4357 | e-ISSN: 2356-1734
Phone: +6282333435641
Fax: (0341) 572533
Email: elharakah@uin-malang.ac.id 
elharakahjurnal@gmail.com
Website: http://ejournal.uin-malang.ac.id/index.php/infopub
Universitas Islam Negeri Maulana Malik Ibrahim Malang